Ажалдың қашан келетінін бір Алладан басқа ешкім білмейді. Алайда жасы келген немесе ауыр науқастан айығатындығына ешқандай үміт қалмаған жандар ажалы таяғанын сезіп, оған дайындық жасауына болады. Сол секілді әрбір саналы мұсылман да, Аллаға сиынып, намазын оқып, ақыретін ұмытпауы тиіс. Өлімге дайындық рухани, діни тұрғыдан, яғни Алла Тағаланың құзырында беретін іс-амал есебіне, қабірдегі сұрақтарға дайындалу, құлшылықтарын түгендеп, тақуалыққа біржола бет бұру.
Діни тұрғыдан алғанда, өлімге материалдық дайындыққа ең алдымен артында өтелмей қаза етілген құлшылықтарының орнын қайыр-садақамен өтеу, қарызын қайтару, кісі ақысы, өсиеттерін, орындалмаған уәделері мен ізгі істерін орындау. Егер артында мал-мүлкі қалған болса, дүниеде жасаған күнә-қателіктері үшін садақа беруге болады.

Егер ажалы таяған кісінің жеткілікті мал-мүлкі бар болса, өзінің не туыстарының алдын-ала дайындық жасауына шариғат қарсы емес. Алайда бұл – шариғаттың басты талабы емес. Марқұмның алдындағы тірілердің ең басты міндеті – оны мұсылмандық шарттарға сай жаназа намазын оқып, лайықты түрде жерлеу. Сосын марқұмның артынан дұға ету, садақа беру – туыстарының ізгі міндеті.
Марқұмның жерлеу рәсімдері мен құдайы асы үшін сабылып қаржы іздеу, қарыз алу – ислам шариғаты талап етпеген іс. Бұл ысырапшылыққа жатады. Ел аузында «Қаралы үйде қазан көтерілмейді» деген сөз бар. Бұл – шариғат талабынан шыққан сөз. Сондықтан қаралы жандардың ас-ауқатын, басқа да талаптарын олардың жақын туыстары немесе көршілері жасағаны жөн.

Шариғатымызда қабірді, қорымды пайда көзіне айналдыру – құпталмайтын іс. Қазіргі таңда қабірстан жергілікті әкімшіліктерге қарайды. Жергілікті әкімшілік жер мәселесін қолжетімді жағдай жасағаны жөн.
Құранда айтылғандай, пенде ажалдың қайда және қашан келетінін білмейді. Дегенмен, ажалы таяған жан ертеңіне қауіптеніп, қабір орнын сатып алса, онда тұрған ештеңе жоқ.

Кімнің қашан және қайда жан тапсыратынын бір Алла біледі. Сондықтан өзінің қабірін қаздырып, дайындату жалпы діни таным бойынша құпталмайды. Дегенмен, кейбір ғалымдардың көзқарасы бойынша, егер өзінің иелігіндегі жер болса, қабірін алдын ала қазып, дайындап қоюға болады. Әрі бұл өлімді көп еске алып, ақыретіне ұдайы дайындық жасау мақсатындағы тақуалық пейілден шықса дұрыс. Ал зәулім мазар тұрғызып шығындалу – шариғат талабына қайшы. Сол секілді ауа-райы жағдайына байланысты (ұзын-сонар қыстың суықтығына, жердің тоң болып қатуына) қабірді алдын-ала қазып қоюға рұқсат етіледі
Айша анамыз (р.а.) Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) жерленген соң, оның қасынан өзіне жер әзірлеген. Алайда Омар ибн Хаттаб (р.а.) сол жерді Айша анамыздан (р.а.) сұрап алады да, қайтыс болған соң сонда жерленеді.

Өлімі жақындай түскен кісінің аузынан күпірлікті тудыратын сөздер шықса, ол адам күпірлікке түсті деген үкім тумайды. (Өйткені ажал аузындағы адам не айтқанын білмеуі мүмкін). Әрі оған толықтай мұсылман мәйіттеріне жасалатын мәміле жасалады («әл-Фәтәуә әл-һиндия», 1/173).

Халық арасында кең тараған әдет бойынша қаралы үйге көңіл айта барғанда, әсіресе, ол алыс жерде болса, басқа адамдардың үйіне, тіпті, көптен көрмеген туысы болса да, соқпау керек деген тыйым бар. Өйткені қаралы үйге барып, басқа үйге соқса, ол үйге де бәле-қаза келеді деп ырымдайды. Олай ету жаман әдет деп туысының үйіне арнайылап басқа уақытта сапарға шығады.
Бұл әдет, негізінен, зиярат әдебінен шыққан. Яғни, көптен көрмей жүрген кісінің үйіне қаралы хабарды сылтау етіп, соға салу әдепсіздікке жатады. Кейіннен бұл әдепті дұрыс түсінбеушілік тыйымға айналған. Ал ол тыйым жаман ырым деп есептелген.
Расында да, қаралы үйге барып, қуанышты үйге соғу ыңғайсыз. Дегенмен, шариғатта бұл жайтқа қатысты нақтылы тыйым жоқ. Қазалы үйге барған соң қуанышты үйге соқсам, ол үйге де қаза келеді деп ырым ету әрі соған сену – мұсылманның сенім қағидасына қарама-қайшы, теріс түсінік. Шын мәнінде, адамдардың тағдыры бір Жаратушының ғана иелігінде.

Жағдайы бар адамға қайтқан кісінің артынан құдайы ас беру шариғатта тыйым салынбаған. Қалаған уақытта марқұмға арнап құдайы ас берсе болады. Бірақ, сол үшін қарызданып, несие алып өзіне қиындық тудыру дұрыс емес. Ол ысырапшылдыққа жатады.

Марқұмның жетісі, қырқы, жылына сиыр немесе жылқы сой деп талап етуге болмайды. Оны бәсекеге айналдыру дұрыс емес. Марқұмның атынан берілетін құдайы асты әркімнің шамасына қарай беруіне болады.

Қаза болған үй иесінің мәйіт жерленгеннен кейін қоғамдық дәмханаларда ас беруіне болады. Бірақ ас беру әрбір мұсылманға шариғат бекіткен міндет болмағандықтан, ас беруім керек деп қолындағы бар дүниесін шашуға немесе шаш етектен қарыздануға болмайды. Әркім ол істі шама-шарқына қарап атқаруы тиіс.

Ас үстінде ғибратты әңгімелер мен уағыздар айтылып, жұртты имандылыққа шақырған дұрыс. Құдайы асы той емес, жарыса сөз сөйлеу дұрыс емес.